Sejarah Desa
Kawentenan Desa Buduk
Maosang parindikan kawentenan Desa Buduk, sane wenten ring Kecamatan Mengwi, wewidangan jagat Badung, wantah maparang indik “sejarah”. Sejarah patut pisan malarapan antuk cihna bukti sane wenten likitanipun, wenten bukti-bukti sane siosan, makadi wewangunan kuno, patung-patung lan sapanunggilanipun. Likita makadi prasasti (tambra, sila, rajata, kanaka), purana lan babad.
Manut sakadi punika, kawentenan Desa Buduk, wawu kapanggih ring sajeroning babad, inggih punika Babad Sira Pangeran Pasek Badak lan Kidung Yuda Manguwi, pinaka druwen Sira Anwam Kertadana, magenah ring Utaraning Wreksa, jagat Mengapura. Ring Babad lan Kidung punika wenten paiketanipun ring makudang-kudang wastan Banjar, sane mangkin wenten ring Desa Buduk.
Ring sajeroning Babad, kabaos pangrawuh para Aryane ring Bali saking jagat Jawi, sapunika taler para rencang-rencang sane sampun andel ring kawagedan soang-soang. Ri kala jagat Baline sampun kagambel antuk para Arya Jawi, sakewanten wong Baline tan prasida satinut, pamekas ri kala panumadegan Ida Dalem Ketut, wong panua Baline sane wenten ring pagunungan lan danu akehan mapitungkas, duaning tan kayun kawisesa dening wong Dura Bali.
Sangkaning punika Ida Dalem Ketut lunga tangkil ka Jawi Majalangu, ring Ida Sang Prabu Sri Hayam Wuruk ( 1350-1389 Masehi), irika ida polih panugrahan Dalem, busana keraton, kering panungkul musuh mawasta Ki Bujaga Astra lan Ki Ganja Dungkul, maka piranti panungkul meseh ring Bali. Sangkaning punika wong Baline sayan-sayan enduh manahnyane, napi malih sangkaning niti kaprabon, nangun Parhyangan Pura Dasar Gelgel, kanggen piranti nyikiang agama wong Baline lan para Arya rawuhing para Pangeran Jawi.
Kacaritayang mangkin ri kala wong Baliagane tan satinut ring Dalem, irika ida nunas ring Dalem Majapahit mangdane micayang “pangoreg yuda” kangge pacang nelasang para wong duratmaka ring Bali. Ida raris mapaica tereh Pangeran Singosari Mahisa Wong Ateleng, petang diri pasemetonan, inggih punika :
Sang Catur Pangeran puniki dahat dreda bakti ring Dalem, sapunika taler Ida Dalem dahat suweca ring Sang Catur Pangeran. Sangkaning kawisesan, kateguhan lan kawicaksanaan Sang Pangeran, wong Baline sami nungkul ring Dalem. Duaning punika para pangabih Dalem, para Patih, Bahudanda, Punggawa lan Manca, rumasa iri ring Sang Catur Sanak, tur ngrincikang naya mangdane Sang Catur Sanak, minggat saking jagat Smarapura.
Sangkaning wenten wiwilan runtik punika, Sang Catur Sanak rumasa ring angga pacang kapencakang saking Puri, irika metu manah bonggan, nyapa kadi aku, duaning sampun andel ring raga. “Sahitya ulahnya agul-agul, tan arep kandapan, geng duka kalaning pasamuhan, munggah ta ya ring Kori Agung, manunggangi Kebo Warak, ring ajeng Dalem wawu tumedun, sering-sering kang Kebo manguyuh, mapurisa ring samipaning linggih Dalem. Mangkana paripolah sira Sang Catur Sanak sadina-dina, matangnyan Dalem, mangripta naya, maka don Sang Catur Sanak, kesah saking Smarapura“.
Sangkaning saking pinunas para pangabih Dalem, punika Ida Dalem angeka naya silib, mangda tan kaparna olih Sang Pangeran. Punika duaning Sang Pangeran katitah olih Dalem, mangda ngrejek I Gusti Ngurah Batutumpeng, sane kaloktah mapasih Ki Gusti Ngurah Silapenek, sane malinggih ring jagat Kekeran. Kabaos I Gusti Ngurah Batutumpeng tan satinut ring lampah Dalem, sapunika taler ring Cokorde Mengwi, patut kabasta kalinayang, asapunika daging titah Dalem. Nanging wenten panugrahan Dalem, mangdane Sang Pangeran ngungsi “Lemah Larangan Dalem” utawi Karang Dalem. Mangdane irika nangun pondok, tur saking irika macecingak ring paripolah Ki Gusti Ngurah Silapenek, sapunika taler kapica panjak rencang 400 diri, sane wantah teguh timbul, tur sami mawa senjata keris pangalah musuh.
Caritayang ring sapargin dane Sang Pangeran, anyujur jagat Menghapura, wewidangan Karang Dalem, mamargi anut samipaning samudra. Kacerita rawuh ring panepining kidul jagat Badung, irika Pangeran Kertajaya, saha pangiring kakeruhan, nunas mangdane kicen masanekan abosbos ring genahe punika. Nanging Sira Pangeran Ki Bondan Pangasih, dahating duka, tur ngawentenang pamutus “yan cai tusing nyidaang majalan, nyoyong dini, ajak rowange 100 diri, nging tan lupa tunggal kawitan, hala tunggal hala kabeh, ayu tunggal ayu kabeh, kita wekasan mangdadi warga Pasek“. Sangkaning punika jagate mawasta Mara Gaya sane mangkin kaloktah Mergaya, duaning Pangeran Kertajaya mapalinggihan Merga (macan).
Ring sajeroning pamargi Sira Pangeran Kertalangu, taler nenten mrasidayang ngalanturang pamargi, raris jenek, kasarengin antuk 100 diri, taler kabisama sakadi ring arep, genahe punika kapungkuran mawasta Pakambingan, para pangiring kawastanin Pasek Pakambingan, sangkaning madruwe palinggihan marupa Kambing.
Sapunika taler ring sajeroning pamargi ngalantur, Pangeran Kertajiwa, pateh sakadi ring ajeng, tan prasida ngiringang rakan dane, pacang nglanturang pamargi, tur jenek saha pangiring 100 diri, genah dane masanekan kapungkuran kawastanin Sempidi, tur para rencang kaparna Pasek Sempidi utawi Kertajiwa.
Sane mangkin caritayang dane Ki Bondan Pangasih, saha pangiring nyujur jagat Karang Dalem, irika raris masanekan, saha pangiring, makarya pondok-pondok, genah para pangiring, duaning sangkaning kakeruhan, irika sirep pajulempang, tan angitung hulu-teben, batisnyane pajulimpang, kawekas genahe punika kawastanin Tampak Kerep, rawuh mangkin wentene Banjar Tampak Kerep.
Sesampunne suwe malinggih ring genahe punika, raris makarya palinggih turus lumbung antuk kayu dapdap, sane kawastanin Pura Kubon, nanging kaloktah sane mangkin Pura Dalem Kebon, sane wenten ring Banjar Tampak Kerep. Mungguing Pagedogan genah pepanganan Kebo Wadak, kawastanin Banjar Uma Tegal. Genah mandusang Kebo Warak, taler genah pakipuhan Kebo Wadak, kawastanin Banjar Uma Kepuh. Wenten palinggih panyungsungan ring Uma Kepuh, tur ring sampingnyane genah ngangonang Kebo Wadak, genahe punika kawastanin Banjar Uma Candi.
Genah makarya piranti perang, kawastanin Pamedilan, genah ngenahang senjata, tumbak, keris lan sapanunggalanipun kawastanin Tumbakbhaya, kawekas dados Tumbak Bayuh, genah ngawentenang latihan perang-perangan, genah masanekan/mararian, kapungkuran kawastanin Parerenan. Samaliha wastan-wastan Bebanjaran sane siosan metu pungkuran ri kalaning panumadegan I Gusti Ayu Oka, pinaka ratu putri ring Mengwi. Duaning kala irika wentenne runtik Padangluwah kalawan Mengwi sangkaning wiwekan I Gusti Nderet, jagate puniki kangge gelar patumpiak bala Padangluwah kalawan bala Mengwi, makadi para bala semeton Selam Bugis. Sangkaning punika akeh sarwa wastune makadi ukir-ukiran, badogol lan sapanunggalanipun sami rusak. Asapunika munggah ring Kidung Yuda Mengwi, kaloktah kabaos Kidung Nderet.
Ri sampun Ki Bondan Pangasih malinggih ring Karang Dalem, ngawentenang putra lanang sanunggal sane kapepasih Pangeran Pasek Badak, sangkani metu saking Ki Kebo Wadak, genahe sane mawasta Karang Dalem, kawekas puniki sane mawasta Desa Buduk. “Apan ikang putra sanunggal, kumaliliri ikang Kebo Wadak, ika matangnyan apepasih Pangeran Pasek Badak, ikang Desa Lemah Larangan Dalem masalin aran, ingaranan Desa Buduk katekeng mangke“.
Ri kala sampun seda dane Ki Bondan Pangasih, Ki Pangeran Pasek Badak sane ngawisesa jagat Buduk, tur malih ngalimbak, makadi :
Inggih asapunika prasida antuk titiang natarang parindikan Desa Buduk, saking dumun, rawuh katerima sekadi mangkin
# | First | Last | Handle |
---|---|---|---|
Alamat | : | Jl. Wahyu Graha No.5, Buduk, Kec. Mengwi, Kabupaten Badung, Bali 80351 |
|
Desa | : | Buduk | |
Kecamatan | : | Mengwi | |
Kabupaten | : | Badung | |
Kodepos | : | 80351 | |
Telepon | : | (0361) 9064081 | |
: | info@buduk.desa.id |
# | First | Last | Handle |
---|---|---|---|
Hari Ini | : | 182 | |
Kemaren | : | 286 | |
Total Pengunjung | : | 27530 | |
Sistem Operasi | : | Tidak Diketahui | |
IP Address | : | 18.97.9.170 | |
Browser | : | Tidak Diketahui |